Een sollicitatiegesprek voeren is voor de meeste mensen best een grote stap buiten de comfortzone. Aan de ene kant van de tafel zit iemand in een omgeving die hem of haar vertrouwd is, die precies weet wat er gevraagd gaat worden en die zich niet meer hoeft te bewijzen voor zijn of haar baan. En daar zit jij, aan de andere kant van de tafel. In een omgeving die je niet kent, bij een bedrijf dat je nog niet kent in afwachting van een vuur aan vragen waarvan je maar mag hopen dat je daar de antwoorden wél van kent… En dan tussendoor niet vergeten jezelf nog eens op een positieve manier te verkopen tijdens het sollicitatiegesprek. Krijg jij al buikpijn bij het idee? Met deze tips heb je direct grip op de situatie en draai je een sollicitatiegesprek in no-time naar je hand.
Een open sollicitatiebrief schrijven? Zo pak je dat aan!
Bekijk alle vacatures van &Work >
1. Doe onderzoek naar je gesprekspartner
Het helpt enorm als je van tevoren al weet met wie je het sollicitatiegesprek gaat voeren, dus vraag daar ook vooral naar. Bekijk zijn of haar social accounts, onderzoek of hij of zij kinderen heeft, hobby’s of misschien nog recent een mooie reis heeft gemaakt. Check of je foto’s kunt vinden, berichten waar je iets uit kunt opmaken of misschien een politieke voorkeur. Heeft hij of zij huisdieren, een partner? Welke bedrijven staan op het cv van je gesprekspartner? (En ken je ze niet: zoek ze op!) Waar heeft iemand gewoond en woont iemand nu?
Als het goed is weet je dat er onderzoek naar jou wordt gedaan over hoe je je online profileert. Dat kun je natuurlijk zelf ook doen. Het helpt je enorm als je het gesprek ingaat en je niet helemaal blanco meer bent, je je antwoorden op de persoon kunt afstemmen en nadruk leggen op dat waarvan je weet dat die ander het belangrijk vindt. Natuurlijk wees je jezelf, maar vanuit een positieve insteek. Bovendien kun je direct zoeken naar gemeenschappelijkheden waar je de small talk op kunt richten. Small talk is erg belangrijk voor een goede vibe dus het zou zonde zijn als je dat zou onderschatten.
2. Spreek af op een neutrale locatie
Het voordeel van een sollicitatiegesprek voeren op de werkplek zelf is dat je een beeld kan vormen van het bedrijf en de sfeer alvast kan proeven. Maar het heeft ook veel nadelen. Jij staat namelijk direct al 1-0 achter op je gesprekspartner. Die begeeft zich immers in tegenstelling tot jou, wél op bekend terrein. Daarbij voel je de keurende blikken van je mogelijke nieuwe collega’s in je rug branden. Er komt veel op je af want alles heeft betekenis en je hebt daarom een scala aan indrukken te verwerken. En dat allemaal al voordat je je moet gaan focussen op je gesprek.
Weet je dat dit je van je stuk kan brengen? Kijk dan of het mogelijk is om af te spreken op een neutrale plek, bijvoorbeeld het lunchtentje aan de overkant. Neutraal terrein maakt het in veel opzichten veel gemakkelijker. Je hebt geen andere (relevante) mensen om je heen, je zit beiden in een onbekende omgeving en je kunt je volledig focussen op het gesprek.
3. Stel veel vragen tijdens sollicitatiegesprek voeren
Heb je, zoals in punt 1 genoemd, research gedaan naar niet alleen het bedrijf en waar ze mee bezig zijn, maar ook naar de persoon waarmee je in gesprek gaat? Mooi. Dan heb je namelijk direct aanknopingspunten tijdens het sollicitatiegesprek om vragen over te stellen. Maak het voor de ander natuurlijk niet griezelig (a la, ik weet waar je woont), maar gooi balletjes op over onderwerpen waarvan je weet dat die mogelijk in de smaak gaan vallen.
Probeer je partner veel aan het woord te laten zodat je daar veel informatie uit kunt halen, toon interesse in het bedrijf en in je gesprekspartner zelf. Vraag door op antwoorden en luister naar wat de ander te zeggen heeft, maak complimentjes en wees meegaand. Mensen praten doorgaans graag over zichzelf dus los van dat het je waardevolle informatie oplevert, waar je later weer op in kunt haken, maakt het ook dat degene met wie je praat een goed gevoel overhoudt aan een gesprek met jou. En dan heb je al een groot deel van de nieuwe baan in je zak.
Goede en positieve eigenschappen die je kunt noemen tijdens een sollicitatiegesprek, met een handige lijst!
4. Houd je wensen en eisen nog even voor je
Vragen stellen tijdens het voeren van een sollicitatiegesprek is dus positief, maar zorg wel dat het vragen zijn waarmee je kan laten zien dat je graag wat wil bijdragen. Ga dus niet meteen de ander het hemd van het lijf vragen als het gaat om je salaris, arbeidsvoorwaarden, vakantiedagen, verlofmogelijkheden, et cetera. Als het gesprek goed gaat, komt dat vanzelf nog wel op tafel.
Gebruik de vragen ook niet om je kritisch op te stellen tegenover je gesprekspartner of het bedrijf. Je kunt natuurlijk best vragen waarom er voor een bepaalde koers is gekozen, maar zorg er wel voor dat je dergelijke vragen niet vanuit een negatieve hoek insteekt.
5. Geef terloops al antwoord op mogelijke vragen
Je weet natuurlijk dat je vragen gaat krijgen, maar niet precies welke. En dat is wat je misschien wel onzeker maakt. Tegelijkertijd zijn er genoeg punten waarvan je wel kunt bedenken dat die ander ze graag zou willen weten. Wat je in je huidige baan doet bijvoorbeeld, wat je sterke (en minder sterke) punten zijn, hoe je toekomstplaatje eruit ziet, wat je van het bedrijf vindt en waarom deze functie bij je past. Zorg dat je hier in elk geval voor jezelf al een antwoord op hebt voordat je het sollicitatiegesprek voert. Schrijf voor jezelf een korte elevator pitch op, denk na over je sterke punten en hoe jij (of anderen) je omschrijven. Wacht vervolgens niet op het moment dat die letterlijke vraag gesteld wordt, maar probeer al iets van deze dingen eerder aan bod te laten komen. Strooi ze subtiel door je antwoorden heen of verpak ze in de vragen die je zelf stelt. Bijvoorbeeld: “Ik zag op de website dat jullie veel structuur ontwikkeld hebben in de manier waarop jullie opdrachten aanvliegen. Daar werd ik heel enthousiast van; ik richt mij zelf ook graag op een efficiënte tijdsplanning en hecht veel waarde aan gemaakte afspraken. Zou je me iets meer kunnen vertellen over hoe jullie het precies aanpakken?”
Staar je overigens niet blind op vragen die je niet voor kunt bereiden. Het is ook niet nodig je daar druk over te maken want je hebt er toch geen controle op – dat is ook precies het idee van die vragen. Bovendien, als je punt 3 omarmt en zelf veel vragen stelt, zorg je dat het vragenvuur dat jou kant op komt beperkt blijft.
6. Realiseer je dat de ander zich ook moet bewijzen
Natuurlijk heb je bij een sollicitatiegesprek het gevoel dat alles wat je doet en zegt onder een vergrootglas ligt – en deels is dat natuurlijk ook zo. Bovendien is een goede eerste indruk cruciaal voor het vervolg van het proces. Maar het kan geen kwaad om te beseffen dat de ander ook wat te verkopen heeft: de baan, zichzelf én de organisatie! Als het goed is zijn ze op zoek naar iemand die ze kan helpen en die daar ook zin in heeft, bovendien willen ze een goede reputatie dus moet het bedrijf vanzelfsprekend ook positief naar voren komen. En ten slotte is het de taak van je gesprekspartner om een goed gesprek met je te hebben waar voor hem of haar ook best iets van af kan hangen. Geen redenen natuurlijk om uit de hoogte te gaan doen, maar wel goed om je dit te realiseren omdat het je helpt wat sterker in je schoenen te staan tijdens het sollicitatiegesprek.
7. Stuur een dankbericht na afloop
Het is in Nederland minder gebruikelijk dan in andere landen, maar een dankmailtje na afloop is helemaal niet gek. Gebruik het om even kort te evalueren hoe je het gesprek hebt ervaren en te bedanken voor iemands tijd en interesse. Op deze manier houd je het contact vanaf jouw kant warm, laat je een positieve laatste indruk achter en toon je een proactieve houding. Met een beetje geluk zorgt het er ook voor dat de ander sneller opnieuw contact met jou opneemt.
8. Schrijf ook een bericht voor jezelf
Ga direct na afloop van het gesprek voor jezelf na hoe het verliep. Op welke vragen had je bijvoorbeeld geen sterk antwoord, want sprak je aan het gesprek aan of met welke vragen over de functie en het bedrijf ben je blijven zitten? Het helpt je niet alleen om het in een volgend (ander) sollicitatiegesprek nog weer wat beter te doen, het helpt ook bij de voorbereiding op een eventueel tweede gesprek. Alles zit nu nog vers in je geheugen dus maak daar het liefst direct gebruik van.
Het is makkelijk om een sollicitatiegesprek snel te verpesten. Zo kom je erachter hoe je dat doet.
9. Richt je op de minst positieve gesprekspartner
Het komt ook regelmatig voor dat je niet met één maar met meerdere mensen het gesprek voert. Veel mensen vinden dit vervelend, wat nu zijn er nog meer ogen op je gericht en meer mensen om je aandacht over te verdelen. Vaak merk je wel wie direct enthousiast is en wie nog niet overtuigd van je is. Wie leunt bijvoorbeeld met zijn armen over elkaar achterover en wie zit naar je toe gebogen? Wie glimlacht veel en wie kijkt meer uit het raam terwijl je praat. De natuurlijke reactie van mensen? Je richten op die persoon die aan jouw kant staat. Maar het is juist belangrijk om die ander te overtuigen! Zorg dus dat je daar de focus legt.
10. Stel je positief op
Niemand zit te wachten op een zuurpruim, of een klager, of een betweter. Echt niet. Ben je op een vervelende manier weggegaan bij je vorige werkgever? Had je geen klik met je collega’s of nam het management vreemde beslissingen? Probeer het enigszins positief in te pakken en ga niet met grof geschut alles en iedereen afbranden. Heeft het bedrijf waar je solliciteert veel dingen die je zelf anders zou doen? Breng ook dat positief en beperk feedback tot wanneer je er om gevraagd wordt of wanneer het echt iets wezenlijks toevoegt aan wat je wil vertellen.
Ben je op zoek naar een nieuwe baan? Wij helpen je graag verder en bereiden je bovendien uitstekend voor op sollicitatiegesprekken. Zo kom je nooit met je mond vol tanden te staan. Neem vrijblijvend contact met ons op.
Vind hier meer tips over het voorbereiden van je sollicitatiegesprek
Tags: Arbeidsvoorwaarden, Sollicitatiegesprek
